Van bestemmingsplan naar omgevingsplan

In onze vorige blog introduceerden we ‘m al: de Omgevingswet. U weet inmiddels dat deze wet (waarschijnlijk) in 2021 in werking zal treden. Ook weet u dat het bestemmingsplan plaats gaat maken voor het omgevingsplan. Hoe het omgevingsplan eruit gaat zien en wat er voor u als burger of ondernemer gaat veranderen, hebben we echter nog niet uit de doeken gedaan.

Van bestemmingsplan naar omgevingsplan

De introductie van het omgevingsplan is ten eerste een ingreep van cosmetische aard. Vanaf 2021 zal per gemeente namelijk nog maar één omgevingsplan worden vastgesteld, waarmee een einde komt aan de huidige lappendekens van geldende bestemmingsplannen. De verwachting – of in ieder geval de hoop – is dat dit de inzichtelijkheid zal bevorderen.

Maar er zijn ook inhoudelijke verschillen. Zo heeft het omgevingsplan een veel bredere reikwijdte dan het bestemmingsplan. Waar het bestemmingsplan slechts regels bevat met betrekking tot een goede ruimtelijke ordening, kent het omgevingsplan een dergelijke begrenzing niet. Het omgevingsplan beperkt zich dus niet tot louter planologische aspecten, maar omvat alle thema’s die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving in zijn geheel. Zo kan het omgevingsplan ook voorzien in regels over activiteiten met mogelijke gevolgen voor de fysieke leefomgeving. Daarnaast kunnen ook regels ten aanzien van duurzaamheid, welstandseisen en veiligheidsvoorschriften worden opgenomen in het omgevingsplan. Tenslotte zullen enkele onderwerpen die nu nog in gemeentelijke verordeningen worden geregeld – zoals regels over monumenten of ligplaatsen voor woonboten – naar het omgevingsplan worden overgeheveld.

Uitnodigingsplanologie

Daarnaast moet het omgevingsplan globaler en flexibeler van opzet worden dan het bestemmingsplan, waarbij er meer ruimte moet ontstaan voor initiatieven van burgers en ondernemers. Dit wordt met een chique woord ‘uitnodigingsplanologie’ genoemd. De wetgever wil gemeenten op deze manier bewegen om burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere bestuursorganen in een eerder stadium bij de voorbereiding te betrekken dan nu het geval is. Concreet betekent dit dat een gemeente al bij de kennisgeving van het voornemen om een omgevingsplan vast te stellen, dient aan te geven hoe de participatie vorm zal krijgen en hoe partijen bij de voorbereiding van het omgevingsplan zullen worden betrokken. 

Hoe deze uitnodigingsplanologie er in de praktijk uit zal komen te zien, zal moeten worden afgewacht. De wetgever heeft er namelijk bewust voor gekozen om niet vast te leggen hoe de burgerparticipatie in een specifiek geval vorm moet krijgen. Op deze manier wil de wetgever voorkomen dat het participatietraject voor gemeenten alleen een ‘afvinklijstje’ wordt, terwijl het juist de bedoeling is om gemeenten met open vizier naar particuliere ideeën te laten kijken. Dit moet voor u als burger of ondernemer leiden tot meer zeggenschap en invloed en hiermee ook meer verantwoordelijkheid over de inrichting van uw eigen leefomgeving.

2021 wel haalbaar?

Het is overigens nog maar de vraag of de Omgevingswet wel echt op 1 januari 2021 in werking kan treden. Minister Van Veldhoven heeft eind november de Tweede Kamer ingelicht over de voortgang van het Omgevingswet-traject. In haar kamerbrief schrijft Van Veldhoven dat alle bestuurlijke partners hun vertrouwen hebben uitgesproken dat het ‘haalbaar is om toe te werken naar inwerkingtreding op 1 januari 2021’. De minister kan echter geen garanties geven, want, zo schrijft ze, ‘er moet in het laatste jaar ook nog veel werk worden verricht’. Het aankomende jaar zal dan ook moeten uitwijzen of het uitgesproken vertrouwen bewaarheid wordt.

In deze blogserie bereiden onze bestuursrechtadvocaten Sascha Stavenuiter en Jasper Poortvliet u voor op de komst van de Omgevingswet en wat dit voor u als burger of ondernemer kan gaan betekenen. Wat gaat er veranderen? Waar moet u rekening mee houden? Waar liggen de mogelijkheden? Houd voor de antwoorden op deze vragen onze blogs in de gaten.

Hebt u op dit moment al een vraag over de Omgevingswet? Neem dan contact op met onze bestuursrechtadvocaten. Zij helpen u graag!