Over bokkensprongen en struisvogels

Over bokkensprongen en struisvogels

7 juni 2023, door Derk van Geel

Dat de coronacrisis bedrijven hard heeft geraakt is niet onbekend. Hoewel het herstel gaande is, zijn er nog heel veel ondernemers die te kampen hebben met de ‘coronaschulden’. Het gaat dan vooral om belastingschulden die twee jaar lang zijn opgeschort (loonheffing en btw) maar in veel gevallen ook om te veel ontvangen NOW.

Coronaschulden in overvloed

In een Kamerbrief van 9 maart 2023 riep het kabinet ondernemers op om in actie te komen en iets te doen aan deze schuldenlast. Blijkbaar hadden op dat moment zo’n 73.000 ondernemers nog niets afgelost Dat kan kloppen, want de aflossingsplicht ging pas in vanaf 1 oktober 2022 maar de Belastingdienst faciliteerde ook een betaalpauze van maximaal zes maanden. Bij elkaar opgeteld betekent dit dat ondernemers pas vanaf 1 april 2023 hoefden te gaan aflossen. Het kabinet zag echter al dat er nog veel moest gebeuren om ondernemers in beweging te krijgen.

Bokkensprongen

Hoe gaan ondernemers nu om met deze schulden? Het Financieel Dagblad kopte op 7 mei 2023: “Ondernemers maken bokkensprongen om coronaschulden te betalen”. Het artikel laat zien wat voor escapades ondernemers uithalen om het hoofd boven water te houden. Dat gaat bijvoorbeeld om het later betalen van leveranciers of huur, maar ook om het aangaan van nieuwe schulden om andere schulden te betalen. Op zich heel begrijpelijke maatregelen, voor de korte termijn. Echter, op de lange termijn lost het niks op. Het is uitstelgedrag gebaseerd op de hoop op een betere toekomst. Het geeft misschien nu wat lucht, maar verstandig is het niet. Het bestuur steekt de kop in het zand en doet alsof het wel overwaait, zoals een struisvogel. Dat is gevaarlijk. Maar wat dan wel?

Betalingsregeling of sanering

De overheidscrediteuren Belastingdienst en UWV hebben beleid ontwikkeld over hoe met de coronaschulden om te gaan. Dat beleid geldt inmiddels enige tijd en er is daardoor al brede ervaring opgedaan met het functioneren daarvan. Duidelijk is dat het huidige beleid ondernemers wél een structurele oplossing biedt.

Feitelijk is er de keus uit twee routes: een betalingsregeling of saneren. Bij een betalingsregeling kan het te betalen bedrag in vijf jaar (of onder voorwaarden zeven jaar) worden terugbetaald. Deze regeling is met name bedoeld voor bedrijven die de cash flow hebben om dit te kunnen doen. Deze extra uitgaven drukken op de bedrijfsvoering en dat moet wel kunnen. Het moet dus goed berekend worden of dit haalbaar is. Zo ja, dan is dit de aangewezen route.

Saneringsvoorstel

Lukt dat niet, dan is er de optie van sanering. Dat betekent in feite dat het bedrijf vraagt om gedeeltelijke kwijtschelding. In alle gevallen is het zo dat duidelijk moet zijn dat het bedrijf wel levensvatbaar is als de sanering slaagt. De lopende kosten moeten kunnen worden betaald. Dat moet door een externe persoon worden vastgesteld, zoals een deskundige of een accountant.

Als ondernemer kan je ervoor kiezen een informeel saneringsvoorstel te doen of een wettelijk saneringsvoorstel, op grond van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). Bij een informeel voorstel komt er geen rechter aan te pas en wordt crediteuren een voorstel gedaan waarbij (meestal) een bedrag wordt geboden tegen kwijting van het overige. Het beleid van de Belastingdienst is momenteel nog tamelijk soepel. Zo geldt het adagium ‘bij twijfel toekennen’ en geldt tot 1 oktober 2023 dat de Belastingdienst genoegen neemt met hetzelfde uitkeringspercentage als gewone schuldeisers (normaal is dit het dubbele). Ook zijn er andere voordelen. Dit traject kan daardoor redelijk kostenefficiënt worden doorlopen. Dit traject is met name geschikt als er een beperkt aantal schuldeisers is en dat de verwachting is dat iedereen zal meewerken. Het aangeboden bedrag mag dan maximaal in twaalf maanden worden betaald. Het traject kan zelfstandig worden ingegaan maar het is verstandig om een gespecialiseerde advocaat of deskundige te benaderen, die de procedure goed kent. Dat verhoogt de slagingskans enorm.

 Wettelijk traject (WHOA)

Het wettelijke traject is wat omvangrijker en kostbaarder maar ook erg effectief. Ook in dit geval wordt aan crediteuren een voorstel gedaan, maar dat voorstel moet voldoen aan een wettelijk kader. Zo gelden er bijvoorbeeld informatieverplichtingen, soms minimumpercentages en is ook de procedure waarin het aanbod daadwerkelijk in stemming wordt gebracht, strikt voorgeschreven. Zo’n traject kan niet zonder advocaat plaatsvinden. De WHOA maakt het mogelijk dat een weigerachtige schuldeiser (dat kan zelfs ook de Belastingdienst zijn) toch moet instemmen en het bedrijf gered kan worden. Er zijn inmiddels genoeg voorbeelden van succesvolle trajecten. Over de WHOA is online veel te vinden. Er wordt zelfs actief reclame voor gemaakt. In de praktijk gaat het er vooral om dat een gedegen voorbereiding wordt getroffen.

Over minimumpercentages of bedragen valt in algemene zin niks te zeggen. Dat hangt echt af van de situatie. Wel zal iedere deskundige vrij snel een globale benadering kunnen maken, zodat je snel weet of zo’n traject voor jou geschikt zal zijn.

 Bokkensprongen, struisvogels en de koe bij de horens

De Belastingdienst heeft aangekondigd vanaf (ongeveer) nu tot invordering over te gaan. Dat kan gepaard gaan met dwangbevelen, beslaglegging en faillissement. Als het bedrijf levensvatbaar is moet dat worden voorkomen. Dat gaat niet met bokkensprongen maar alleen als men de koe bij de horens vat.

Mocht het bedrijf nu toch niet levensvatbaar zijn, dan gaat het waarschijnlijk richting faillissement. Dat kan een hele moeilijke conclusie zijn. Toch is het verstandig om dan dit besluit te nemen. Er kan aansprakelijkheid om de hoek komen kijken en de uitkomst kan dan niet alleen verlies van het bedrijf zijn. Kortom, bokkensprongen maken het probleem alleen maar groter en struisvogels vinden geen oplossing. Kom in actie en vat de koe bij de horens!