Dirk van den Berg in Pompshop: De ene doodsteek is de andere niet
Twee berichten van de afgelopen maand staan mij nog helder voor ogen. Tankpro kopte een dag na 11 september jl. “Veiling snelwegstations is doodsteek voor zelfstandige ondernemers”. En amper een week later, op 18 september, kopte NRC Handelsblad: “Liquidatie van advocaat is aanval op rechtsstaat”. Dat zet de eerste kop in een ander daglicht. Derk Wiersum is echt dood.
Om met de eerste te beginnen. Iedereen is het er denk ik over eens dat de veilingen van de rijkswegstations ons (nog) niet hebben gebracht waarvoor ze waren bedoeld. Behalve Tango en een enkele Tinq geeft er niemand korting op de kunstmatig hoog gehouden adviesprijzen. Grote oliemaatschappijen betalen op de veilingen bedragen die zij in 15 jaar nooit kunnen terugverdienen. En ook dit jaar bleven de meeste stations, 17 van de 19, in dezelfde handen. De laatste twee, De Weeren bij Heerenveen en Hackelaar bij Muiden hielden ondanks een andere winnaar toch dezelfde kleuren, respectievelijk die van Esso en Shell.
Voor het eerst kwamen er dit jaar vergunningen van spelers met maar één rijkswegvergunning onder de hamer. Dat betrof Hackelaar en Ganzenven. De Tankpro-kop suggereert dat de private vergunninghouders van deze locaties hebben gevochten voor hun vergunning, maar deze desondanks hebben verloren. Uit de veilingresultaten is echter op te maken dat zij zich al vóór de veiling aan de veilingwinnaar hadden gecommitteerd.
Op Hackelaar bracht Shell, die het station al geruime tijd van de bestaande vergunninghouder huurt, het hoogste bod uit. Omdat er in het lijstje met de veilingresultaten van het RVB geen één na hoogste bod is vermeld en een opbrengst van € 0,– voor de Staat, kan het eigenlijk niet anders dan dat Shell met de oude vergunninghouder het bedrag dat zij zou bieden heeft afgesproken: € 22.395.000,–. Dat zou de oude vergunninghouder, die zelf niet mocht bieden, dus in ieder geval ontvangen. Het valt op dat deze vergunninghouder geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid om zelf een bod uit te brengen en slechts 30% van het geboden bedrag daadwerkelijk te betalen (de topdeelregeling). Juist deze faciliteit zal alle anderen (Total, EG) hebben weerhouden van het doen van een bod, omdat zij toch geen schijn van kans dachten te hebben.
De vergunninghouder van Ganzenven heeft het precies andersom gedaan. Hij (of zij) heeft EG in de gelegenheid gesteld om een bod uit te brengen met gebruikmaking van de topdeelregeling. Zodoende heeft EG een bod van € 11.500.000,– uitgebracht, waarvan maar 30% ofwel € 3.450.000,– hoefde te worden betaald. Aan het één na hoogste bod van € 5.500.123,– is te zien dat de markt de werkelijke waarde van de locatie op dat niveau inschat. Het zou mij niet verbazen als de oude vergunninghouder van EG (mogelijk in termijnen) ongeveer dat bedrag ontvangt.
Beide varianten van afspraken tussen marktpartijen komen voor in het aanvullend document “Uitsluiting deelname veiling” dat het Rijksvastgoedbedrijf in augustus van dit jaar aan alle veilingdeelnemers heeft toegezonden in aanvulling op het (standaard) biedboek. Het wilde de spelregels nog eens duidelijk te maken. De regeling met betrekking tot de toelating van partijen tot de veiling bevatte altijd al de verplichting om mededeling te doen van “alle bestaande en voorgenomen strategische overeenkomsten met derden”, maar dit moest kennelijk worden opgefrist. Het aanvullende document geeft verschillende voorbeelden van zulke strategische overeenkomsten. In geval van zo’n overeenkomst mag maar één van de twee partijen aan de veiling meedoen. De sanctie: uitsluiting van deelname.
De bedragen die op de veilingen worden geboden zijn bizar, maar ze vallen in het niet bij het tweede bericht. Ik maak het bruggetje van De Hackelaar naar de moord op Derk Wiersum, via Johan V., de drugscrimineel De Hakkelaar. Volgens Wikipedia heeft hij bij het tankstation aan de A1 zijn eerste geld verdiend met de verkoop van tweedehands auto’s. Inmiddels gaan in de drugshandel zulke grote bedragen om (geen miljoenen maar miljarden) dat mensenlevens niet meer tellen. Ik maak mij er zorgen om. Derk Wiersum is echt dood.
Nawoord: Na publicatie van deze column is mij gebleken dat ik te gemakkelijk (en ten onrechte) heb aangenomen dat het winnende bod van Shell op De Hackelaar met de zittende vergunninghouder was afgestemd. Dat was niet het geval. Ik had deze conclusie getrokken omdat er in de veilinguitslagen geen een-na-hoogste bod was vermeld. Het RVB blijkt dit alleen te publiceren als dat voor de berekening van het topdeel van belang is, en dat was het hier niet. Mijn excuses dus voor deze onjuistheden, in het bijzonder aan de heer Ter Beek van De Wegman Muiden, die mij bovendien meedeelde dat het door Wikipedia gelegde verband tussen de Hakkelaar en Hackelaar in werkelijkheid niet aanwezig is.
Deze column is geschreven voor Pompshop. Het onafhankelijke vakblad voor tankstations en carwash. Dirk van den Berg is ruim 15 jaar gespecialiseerd in tankstationszaken en gaat in Pompshop maandelijks in op een juridisch onderwerp. Vragen of opmerkingen? Neem hier contact op.
