Speelgoed behoort niet tot eerste levensbehoeften

Er is weer nieuws over branchering, leegstand en bestemmingsplan: een uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State van 18 september 2013.

De casus
Een aantal bedrijven, waaronder speelgoedwinkel Toychamp, heeft beroep ingesteld tegen bestemmingsplan ‘De Zeeland’. Toychamp gaat in beroep omdat in het bestemmingsplan binnen een afstand van 1km van Toychamp een nieuwe speelgoedwinkel van Intertoys mogelijk wordt gemaakt. Volgens Toychamp zal dat tot ontwrichting van de markt leiden en bestaat er geen marktruimte voor Intertoys. Dit alles zal leiden tot banenverlies en leegstand volgens Toychamp.

De gemeenteraad stelt daartegenover dat uit distributieplanologisch onderzoek blijkt dat er geen reden bestaat te vrezen voor ontwrichting van de (speelgoedwinkel)markt. Volgens de raad blijft een voldoende voorzieningenniveau behouden en behoeft voor leegstand niet te worden gevreesd.

Het oordeel van de Afdeling
De Afdeling herhaalt eerst haar vaste jurisprudentie: de Wro is niet bedoeld om bedrijven tegen concurrentie te beschermen. Concurrentieverhoudingen zijn bij een planologische belangenafweging in beginsel niet relevant, tenzij zich een duurzame ontwrichting van het voorzieningenpatroon zal voordoen.

Onder duurzame ontwrichting wordt verstaan: dat er zoveel winkels moeten sluiten (door de over-concurrentie) dat voor de inwoners van een bepaald gebied geen voldoende voorzieningenniveau behouden blijft in die zin dat zij op een aanvaardbare afstand van hun woonplaats hun ‘dagelijkse én hun niet–dagelijkse maar wel geregelde inkopen’ kunnen doen.

In deze uitspraak haalt de Afdeling echter een streep door het criterium van de dagelijkse en niet-dagelijkse maar wel geregelde inkopen. Vanaf nu zijn alleen de eerste levensbehoeften nog relevant, als het gaat om het oordeel of sprake kan zijn duurzame ontwrichting. Spijtig voor Toychamp, want de Afdeling oordeelt dat speelgoed niet tot de eerste levensbehoeften behoort.

Leegstand
Maar Toychamp heeft nog een ijzer in het vuur (zie ook mijn blogs van maart en juni). Toychamp heeft namelijk ook vrees voor leegstand aangevoerd. De Afdeling overweegt dan dat onder omstandigheden overcapaciteit inderdaad kan leiden tot (een toename van) leegstand en dat dit tot negatieve gevolgen voor het woon- en leefklimaat en het ondernemersklimaat kan leiden. Maar, zo oordeelt de Afdeling, uit de berekeningen van Toychamp blijkt onvoldoende dat de komst van Intertoys zal leiden tot dergelijke leegstand.

Ook hier vangt Toychamp dus bot.  Op naar de volgende ronde.

Auteur: Floor Frank
Voor vragen kunt u zich wenden tot Sascha Stavenuiter of per telefoon via nummer 020-66455111.